Kitai iban kelia pechaya ka setiap utai ka idup nya bisi semengat magang. Aku bisi mejuraika tauka negu entang pengarap kitai ka pechaya ka petara/antu datai dalam kenyap/mimpi, bejaku tauka nulung. Lalu, aku mega bisi madahka penemu kitai Iban ka arap/pechaya ka petara bejaku ari/nengah burung, lalu ari burung tu tadi, nentuka patut tauka enda patut kitai bejalaika sebarang pengawa.
Kitai Iban dulu menya pechaya amat ke bunyi burung dikena nentuka nasit siku orang ti ninga iya. Ari tu tadi meh penatai Pengarap Beburung dalam pengidup Iban menya. Kenu ko orang tuai, Petara ngena munyi burung dikena ia nguasa pengidup mensia.
Kelimpah ari Lang Sengalang Burung, bisi 7 iku burung ti besai amat reti dalam sistem pengarap lama kitai, iya nya Ketupung, Beragai, Bejampung, Pangkas, Embuas, Papau enggau Nendak. – Dalam leka Timang tauka Pengap, sida tu dikumbai kitai Aki Ketupung, Aki Beragai, Aki Bejampung, Aki Pangkas, Aki Embuas, Aki Papau enggau Aki Nendak.
Nitih ka jerita tuai, semua tujuh iku tu mali magang, lalu sida tu jadi enggau anak Lang Sengalang Burung, reti nya sida ia tujuh iku tu tadi menantu ia magang.
Nyadi dulu bejurai ke pasal Aki Lang Sengalang Burung (Brahmany Kite), kedua bali nama Ia Aki Jugu Menaul Tuntung, entua segala burung mali. Lang Sengalang Burung diau ba Bukit Tutup ba kampung Sungai Merakai. Lalu rumah panjai alai iya diau dikumbai orang Tansang Kenyalang.
Aku kala nanya aya Gregory Nyanggau Mawar nama kebuah Kenyalang berita nama di serata negeri Sarawak? Lalu nama kebuah Kenyalang digaga maya orang bedirika Gawai Kenyalang enggau pentik nya diguna maya Gawai Burung. Nama kebuah tau bisi Timang Kenyalang? Aku nanya pia laban ngenang Petara Aki Lang Sengalang Burung nya mali diri nyadi Burung Lang, lalu ngenang 7 iku menantu iya nadai siku gak bali Kenyalang. Dipelabaka aku, tanya tu kala mansa ruding bala pemaca mega. Lalu tu saut iya:
Kenyalang tu Raja Burung. Iya tu mih ti nyadika entara dunya mensia enggau petara. Kebuah engkeramba kenyalang digaga ngambika Petara nemu bagi orang ti begawai tauka gawa. (Gregory Nyanggau Mawar)
Lang Sengalang Burung tu anak tuai Raja Jembu enggau bini ia Endu Endat Baku Kansat. Reti iya, Sengalang Burung tu uchu Raja Durung enggau bini ia Endu Cherembang Cheremin Bintang, Tukuh Lawang Pinggai Bekaki.
Sengalang Burung jadi enggau Endu Dara Sentaba Balun Kupak, Indai Kechendai Bepantak Jirak. Lebuh bini Sengalang Burung sakit, dua iku menyadi ia ianya Raja Menjaya (Bebangun nyadi Manang lalu dikumbai Menjaya Manang – Manang Bali) enggau Ini Inda (Ini Andan) ngaga pelian betawai lalu ngerai ka bini Sengalang Burung. Udah nya nama bini Sengalang Burung lalu ditukar ngagai Endu Sudan Berinjan Bungkung, Endu Tiu Tiong Menyarung.
Ba penemu kitai Iban, enti orang tak seruran mayur-ayur tabin bebirin lembau makai, pedera renga lain asai, sakit lengit enda nyamai, reti iya nama iya enda entu sengkeman enggau iya, nyangka iya nya alah bulu. Lalu chara Iban kelia ngatur utai nya ngena chara pelian ti dibelianka manang. Lalu pengudah nya tadi, nama iya lalu ditukar. Asi dikempuk 3 macham, lalu ari 3 macham kempuk asi nya tadi, tiap siti diberi nama, lalu ni bagi kempuk asi ti dulu dipantuk manuk, nya mih nama baru orang nya. (Uti tu deka diterangka aku enggau silik agi ba sukut randau ba apak Adat Asal.)
Sengalang Burung seduai bini ia beranak ke tujuh iku anak indu enggau siku anak lelaki. Semua anak indu Sengalang Burung jadi enggau Burung Mali (Omen Mird), nya alai semua ia 7.
Endu Dara Tinchin Temaga Endu Cherebuk Mangkuk China jadi ke Burung Ketupung.
Endu Langgu Ketunsung Ngerembai, Dayang Kumang Bungai Entekai jadi ke Burung Beragai.
Endu Kechapah Dulang Midung, Dayang Kumang Ketunsung jadi ke Burung Bejampung.
Endu Bentuk Chincin Pengabas, Endu Letan Pulai Emas jadi ke Burung Pangkas.
Endu Kechapang Dulang Mas, Iyak Ketupung Bungas Libas jadi ke Burung Embuas.
Endu Mua Puchung Pengabas, Pinggai Besai Nadai Meretas jadi ke Burung Papau.
Endu Dara Chempaka Tempurung Alang, Patri Langit Dayang Kumang jadi ke Burung Malam.
Kengka ke siku-iku anak lelaki Lang Segalang Burung ianya Aji Berani Ngilah Bulan, Entri Suka Raja Rengayan jadi enggau anak Raja Sempulang Gana ti benama Endu Sintung Benih.
Pengawa beburung dikena Iban nyadika tenggau enggau lalau sebedau ngereja sesebengkah pengawa. Lalu tu mih kebuah Iban enti pindah rumah selalu pindah malam (dinihari), ngicaka burung enda bebunyi, lalu tu mega Iban enti pindah tauka mindah tauka ngambi indu anjung lelaki selalu betabuh.
Kenang ke silik agi entang pengawa beburung enggau siku-siku burung mali tau dibacha ba karang 7 Burung Mali – The 7 Omen Birds.
https://ibanpedia.wordpress.com/category/adat-asal/jalai-pengarap/beburung/7-burung-mali/